Trong tiếng Trung, định ngữ là một trong những thành phần ngữ pháp quan trọng và thường xuyên xuất hiện trong cả văn viết và giao tiếp hàng ngày. Để giúp người học tiếng Trung có thể sử dụng thành thạo cấu trúc câu, việc hiểu rõ về định ngữ trong tiếng Trung là điều không thể bỏ qua. Bài viết này sẽ giúp bạn nắm vững khái niệm, cách dùng và ví dụ cụ thể của định ngữ, từ đó áp dụng hiệu quả vào học tập.
Định ngữ trong tiếng Trung là gì?
Định ngữ (定语 – dìngyǔ) là thành phần bổ nghĩa cho danh từ hoặc đại từ, giúp làm rõ đặc điểm, tính chất, sở hữu hoặc số lượng của danh từ đó.
Ví dụ:
- “红色的花” (Hóngsè de huā) → “Bông hoa màu đỏ” (红色的 là định ngữ).
- “我的书” (Wǒ de shū) → “Sách của tôi” (我的 là định ngữ).
Định ngữ giúp người nói cung cấp thêm thông tin về đặc điểm, số lượng, phạm vi hay mối quan hệ của danh từ, làm cho câu nói trở nên sinh động và chính xác hơn.
Định ngữ thường đứng trước danh từ và thường đi kèm với trợ từ “的” (de). Tuy nhiên, trong một số trường hợp, “的” có thể được lược bỏ.
>>> Xem thêm: Cấu trúc cơ bản trong tiếng Trung
Vị trí và vai trò của định ngữ trong câu tiếng Trung
Vị trí của định ngữ trong tiếng Trung
Định ngữ luôn đứng trước danh từ mà nó bổ nghĩa, thường đi kèm với từ “的”.
Cấu trúc cơ bản:
Định ngữ + 的 + Danh từ
Ví dụ: 我的朋友 (người bạn của tôi)
Vai trò của định ngữ trong câu
- Làm rõ ai/cái gì đang được nói đến
- Giúp câu đầy đủ hơn về ngữ nghĩa
- Thể hiện mối quan hệ, tính chất, số lượng, nơi chốn, thời gian…
Phân loại định ngữ trong tiếng Trung
Định ngữ có thể do nhiều loại từ và cụm từ đảm nhiệm. Dưới đây là các loại định ngữ thường gặp cùng ví dụ minh họa rõ ràng:
Định ngữ là tính từ
Tính từ đứng trước danh từ, bổ nghĩa về đặc điểm, tính chất của danh từ.
Cấu trúc: Tính từ + 的 + Danh từ
Ví dụ:
- 漂亮的衣服 (quần áo đẹp)
- 聪明的学生 (học sinh thông minh)
Chú ý: Nếu tính từ là đơn âm tiết và danh từ đi liền sau nó, có thể lược bỏ “的”:
- 新书 (quyển sách mới)
Định ngữ là danh từ
Dùng để chỉ sở hữu, phạm vi, loại hình,…
Cấu trúc: Danh từ + 的 + Danh từ
Ví dụ:
- 中国的文化 (văn hóa Trung Quốc)
- 老师的手机 (điện thoại của giáo viên)
- 儿童书籍 (sách dành cho trẻ em) → có thể lược bỏ “的” trong một số trường hợp danh từ kết hợp chặt
Định ngữ là đại từ
Dùng để thể hiện sự sở hữu hoặc thay thế cho danh từ khác.
Cấu trúc: Đại từ + 的 + Danh từ
Ví dụ:
- 我的朋友 (bạn của tôi)
- 他的家 (nhà của anh ấy)
- 哪个老师 (vị giáo viên nào)
Định ngữ là cụm động từ hoặc mệnh đề
Đây là loại định ngữ phức tạp nhất, thường dùng để mô tả hành động có liên quan đến danh từ.
Cấu trúc: Cụm động từ/mệnh đề + 的 + Danh từ
Ví dụ:
- 他买的电脑 (chiếc máy tính mà anh ấy mua)
- 昨天来的人 (người đã đến hôm qua)
- 我们正在学习的语法 (ngữ pháp mà chúng ta đang học)
Loại định ngữ này cần phải có 的 để nối giữa mệnh đề và danh từ.
Định ngữ là lượng từ hoặc số từ
Cho biết số lượng hoặc đơn vị của danh từ.
Cấu trúc: Số từ + Lượng từ + Danh từ
Ví dụ:
- 一个人 (một người)
- 三本书 (ba quyển sách)
- 几台电脑 (vài chiếc máy tính)
Lưu ý: Trường hợp này không dùng “的”
Định ngữ là cụm giới từ
Được dùng để chỉ quan hệ, phạm vi, hoặc đối tượng tác động.
Cấu trúc: Giới từ + Tân ngữ + 的 + Danh từ
Ví dụ:
- 对我有帮助的人 (người có ích với tôi)
- 跟她一起工作的人 (người làm việc cùng cô ấy)
Định ngữ phức hợp
Khi một danh từ có nhiều định ngữ, chúng thường được sắp xếp theo thứ tự:
Đại từ/Danh từ sở hữu) + (Số lượng + lượng từ) + (Tính từ/Động từ/cụm từ) + 的 + Danh từ
Ví dụ:
- 我的三本有趣的书 (ba quyển sách thú vị của tôi)
- 他写的那两篇文章 (hai bài văn anh ấy đã viết)
Lưu ý: Trong định ngữ phức hợp, cần tuân thủ đúng thứ tự để câu không bị lủng củng.
Cách sử dụng định ngữ trong tiếng Trung chuẩn ngữ pháp
Quy tắc thêm/bỏ “的”
| Trường hợp | Có “的” | Không “的” |
|---|---|---|
| Tính từ 2 âm tiết | “漂亮的衣服” (Đúng) | “漂亮衣服” (Thiếu tự nhiên) |
| Tính từ đơn âm | “好的书” (Nhấn mạnh) | “好书” (Tự nhiên) |
| Quan hệ sở hữu | “我的电脑” (Đúng) | “我电脑” (Sai) |
| Quan hệ thân thuộc | “我的妈妈” (Được) | “我妈妈” (Tự nhiên hơn) |
Vị trí định ngữ trong câu
Luôn đứng trước danh từ được bổ nghĩa.
- ✅ “这是新的手机。” (Zhè shì xīn de shǒujī) → “Đây là điện thoại mới.”
- ❌ “这是手机新的。” (Sai vị trí).
Lỗi thường gặp khi dùng định ngữ trong tiếng Trung
Thiếu “的” khi cần thiết:
- ❌ “她穿漂亮裙子。” → ✅ “她穿漂亮的裙子。” (Tā chuān piàoliang de qúnzi).
Thừa “的” khi không cần:
- ❌ “三本的书” → ✅ “三本书” (Sān běn shū).
Sai vị trí định ngữ:
- ❌ “书他买的” → ✅ “他买的书” (Tā mǎi de shū).
So sánh định ngữ trong tiếng Trung và tiếng Việt
| Tiếng Trung | Tiếng Việt |
|---|---|
| “我的书” (Wǒ de shū) | “Sách của tôi“ |
| “漂亮的花” (Piàoliang de huā) | “Hoa đẹp“ |
| “他买的手机” (Tā mǎi de shǒujī) | “Điện thoại anh ấy mua“ |
Khác biệt chính:
- Tiếng Trung dùng “的” làm dấu hiệu nhận biết, trong khi tiếng Việt dùng trật tự từ hoặc từ “của.
- Tiếng Trung luôn đặt định ngữ trước danh từ, tiếng Việt có thể linh hoạt hơn.
Mẹo ghi nhớ và luyện tập định ngữ trong tiếng Trung hiệu quả
- Ghi nhớ cấu trúc định ngữ + 的 + danh từ
- Sử dụng flashcard hoặc sơ đồ tư duy để phân loại các loại định ngữ
- Luyện viết và đặt câu hằng ngày, ví dụ viết nhật ký bằng tiếng Trung có sử dụng định ngữ
Hiểu và sử dụng thành thạo định ngữ trong tiếng Trung không chỉ giúp bạn nâng cao kỹ năng ngữ pháp mà còn làm cho giao tiếp và viết tiếng Trung tự nhiên hơn. Dù mới bắt đầu học, bạn hãy luyện tập từng bước, từ đơn giản đến phức tạp, để nắm vững cấu trúc này. Hãy ghi nhớ: “Định ngữ + 的 + Danh từ” là chìa khóa mở ra khả năng diễn đạt linh hoạt và rõ ràng trong tiếng Trung.
Các bạn có thể tham khảo:
- Trạng ngữ trong tiếng Trung: Phân loại và cách sử dụng
- Cách sử dụng Tân ngữ trong tiếng Trung
- Cách sử dụng Đại từ trong tiếng Trung